ЖYргiзiлген зерттеулер нэтижесшде Кызылорда облысыныц мунаи eндiрушi аиматарыныч бYлiнбеген жэне антропогендiк эсер ету нэтижесшде езгеркке ушыраган топырактарыныц морфологиялык жэне химиялык; касйеттерi аныкталды. Кашыктыктан зондпен зерттеу материалдарын паидалана отырып жэне топырак картасы негiзiнде (масштабы 1:100000) топырак жамылгысыныц деградацияга ушырау картасын жасау Yшiн топырактыц деградацияга у^шырауын багалаудыц негiзгi параметрлары мен критерийлерi эзiрлендi.

Макалада аридтж аимактардагы топырактардыц деградацияга у^шырау проблемаларыныц кеп жылдык зерттеу нэтижелерi жэне Арарат казаншуцкырыныц шелеиттену эволюциясы YPДiсiндегi таботи факторлардыц рeлi берiлген.

ЖYргiзiлген зерттеулердщ непзшде СолтYстiк Казак;станньщ шалгынды-далалы кабыршакты сортац топырактарына тэн ерекшелiктерi аныщталды. Физикалык;-химиялык талдаулардыц, механикалык курам жэне микрокурылымдык зерттеулер деректерi топырак кесганшщ элювйальдi-йллювйальдi бeлшектенуiн, сортацды кабаттыц балшыктануыныц жогарылылыгын, ганыш пен карбонаттьщ барынша кеп мeлшерi бар кабаттыц болуын кeрсетедi. Сортац топыракты микроморфологиялык талдау белплердщ кескiнiшiлiк белшектенуш аикындады. Сортац Y^cтi кабатыныц катпарлы курылымы жэне эллювйальдi YPДicтерi керсетыген. Сортацды кабатта балшыктыц, гумусты-балшыкты белшектердщ, шырмалган-талшыкты, соргалап акпалы, тутас оптикалык багдарлануы, йллювйленудiц жука кутандары, сондаи-ак катпарлы-балшыкты жугындарыныц бары аныкталды, оныц eзi сортацдану YPДiciнiц белпй болып табылады. Эр тYрлi жаца жарандылар мен ганыш теменде жаткан кабаттардагы туздану Yрдiciнiц спецификалык белгыерш кeрcетедi. Аикындаушы минералдар кварц пен слюда болып табылатындыгы аныкталды. Балшыкты минералдардыц жинакталуы сортацды кабатта баикалады, оныц eзi топырактыц су-физикалык жэне физикалык-химиялык каcйеттерiнiц нашарлауына эcерiн типзедг

1ле Алатауы бeктерi жагдаиында суарудьщ эр тYрлi т8сiлдерi кезiнде суармалы цпрт кара-коцыр топырактыц к¥^нарлыгына ирригациялык эрозияныц 8серiн зерттеу н8тижелерi баяндалган. Куцпрт кара-коцыр топырак агрегаттарыныц суга тeзiмдiлiгi багаланып, суару кезiнде топырактыц физикалык жэне химиялык курамдарыныц сандык кeрсеткiштерiнiн eзгерiстерi аныкталды.

Макалада Алматы каласы, Кайнар ауылында Казак картоп жэне кекешс шаруашылыгы гылыми зерттеу Институтыныц аумагындагы 0.О. Оспанов атындагы то-пырактану жэне агрохимия Институтыныц тэжiрйбе алацында жYргiзiлген кYH^гiрт каракоцыр топырактарда топырак кунарлылыгын арттыруга катысатын микроагзалардыц сандык курамын жэне оныц iшiндегi темiрдiц формаларын езгертетiн бактериялардыц тYрлерiн аныктау карастырылган.

Мацалада зерттеу нэтижелерi туралы мэлiметтер керсетглген. Зерттелген топырактарда микроэлементтер (ауыр металдар) мелшерi мен ластану децгеш эр турл ал кейбiр жерлерде шектеулi жол берiлген децгеиден жогары екенш зерттеулер керсеттi.

Бул мацалада минералды тыщаитныштарды узац жылдар боиы жэне жYйелi турде цолдану цант цызылшасыныц ауыспалы егiстiгiнде есiрiлген дацылдардыц енiмдiлiгiне жэне сапа керсетюштерше эсерi зерттелдi.

Энеркэсштж Yйiндiлердi тепстеп, Yйiндiнiц тасты-к;иыршык; тасты бетiне кумбалшык; тесеу жYргiзiлдi. Кабаттыц калыцдыгы - 30 см. Тукымныц eнiмдiлiгi жогары, к;¥ргак;шылык;к;а жэне тузга тeзiмдi аудандастырылган агаш-буталы eсiмдiктер егiлдi. 750 тYп агат отыргызылды, оларга кYтiм жасалды - суарылды, тYптерi копсытылды жэне фитомелиоранттардыц eсiп-дамуына фенологиялык; бакылау жYргiзiлдi. Агаштардыц тiрmiлiкке кабыеттыт аикындалды. Тэжiрйбе телiмi mегiнде теселген умбалшытыц су-физикалык, химиялык; жэне агрохимиялык; к;аcйеттерi зерттелiндi. Yйiндiлерде техногенез жагдаиында топырактузыу YPДi^ci^н зерттеу жYргiзiлдi.

Бул мацалада Ацгебе облысындагы Елек 0зеншщ 6 пункт бойынша су сынамалары алынып, зерттеу ЖYргiзiлген. Спектрофотометрия 8дiсiмен су Yлгiлерiнщ аналйзi н8Tйжесiнде эр пункт бойынша хром мен бордыц сандыц к0рсетюштерше талдау жасалынып, 0зеннiн экологйялыц жагдайына Ацгебе цаласы шенберiнде орналасцан iрi 0нерк8сiп мекемелерiнiн 8серi аныцталды.