Дала багыттык; зерттеулер непзшде мунай енд1ретш аймащтардыц топыратарыньщ морфологияльщ жэне физико-химияльщ касиеттер1 зерттелшд1, топырац жамылгысыныц цурылымы сипатталынды. 1:5000 масштабында эксперименталдьщ тел1мнщ жэне оньщ мацындагы ауматьщ топырац картасы жасалынды. Картаны урастыру кезшде дистанциондьщэдктермен геоак;параттык; технологиялар колданылды.

Батыс-Казацстан шелейт аймагында журпзшген зерттеулер нэтижесшде зерттелшген мал-азьщтьщ алқаптардыц топырак; жамылгысыныц жагдайын багалауга, табиги жэне антропогенд1к факторлардьщ эсер1нен деградацияга ушырау дарежес!н керсетуге жагдай жасайтын деректер алынды.

Бул макалада цургаган Арал тец1з! тубшдеп топырактарды микроморфологияльщ зерттеулершщ нэтижелер1 келтчршген. Мунда агрегаттардьщ артурл1 пшпндершщ пайда болуы, эртурл1 сатыда ыдырагандыгы, eciMfliK цалдьщтарыньщ мелшер1 езгершке ушырауын дэлелдейтш глейлш урдктщ пайда болуы керсетьлген. Топырацтьщ KecKiHi бойынша улулардыц цабыршагы мен сыньщтары кездеседь вймджтердщ анаэробтык жагдайында ыдырауын куаландыратын K6Mip тэр1здес eciivmiK цалдьщтары, карбонаттармен капталган балдырлардьщ узшдьлер аньщталды. Тацырлар уппн тэн сазды цабыршац туршдеп топыратын, езгешелж касиеттер1 аньщталды, сондай-ац тендз бойы сортандарынан элаз тузсызданган сортац топырацтарга царай бетк1 абаттыц тузсыздануы жэне еимдж кдлдьщтарынын, мелшершщ артуы байк;алды.

Мацалада кепжылдьщ зерттеу материалдары мазмундалады, Бетпац даланьщ суармалы жерлершщ заманауи топырак;-мелиоративтж жагдайы багаланады жэне топырак;тыц су-туз режимш реттеужэне оцтайластыру мэселелер1 царастырылады.

Ka3ipri тацда Казахстан Республикасыньщ 42 пайыз жер келем! эртурл1 дэрежеде тузданган. Топырацтьщ туздануы Kypiin еаруде шектеул1 факторлардьщ 6ipiHe айналып отыр. Кунарльны темен тузданган жерлердщ тшмдШгш арттырып, ауыл шаруашыльщ ешмдершщ рентабельдтн жогарлату уппн стандарттар тыс ерекше белек эдктемелж тэсш жасалынды. Бул тузданган жерлерде аз мелшерде физиологиялыц белсенд1 полифункцияльщ 1асиеттер1 бар препарат-адаптогенд1 олдануга непзделген. Бул препарат ортаньщ экстремалдык, жагдайында ауыл шаруашыльщ дак;ылдарынын, экологияльщ турацтылырын жогарлатады. Мак;алада Kypiin дэнш препарат-адаптогеннщ ПА-3 жэне С-1 сулы ертндк1мен себер алдында ецдегенде, оньщ топырак; к;унарлыгы мен курштщ биологияльщ ешмдШгше типзетш эсерш зерттеу женшдепжурпзыген жумыстардьщ нэтижелер! келт!рыген. Тукымды себер алдында осы препарат-адаптоген ПА-3 жэне С-1 epiTiHfliciMeH ецдеу, тузданган топырак;тардьщ кунарлыгын арттырып, Kypiin вшмдытн жогарылатудьщ 6ipfleH-6ip THiMfli Tacmi eKeHi аньщталды.

Бул макдлада табиги жагдайда Quercus cerris and Quercus petraea орман топырацтарыньщ цурамында уреаза белсендглт цандай езгерк 6epeTiHfliri женшде журпзыген зерттеу жумастарыныц TyciHflipMeci жэне алынган нэтижелер! туралы аньщтама берьлген. Зерттелшетш топырак; epHeKTepi Туркия мемлекетшщ, Самсун кдласы, Коджада ауданында бес турл! нуктелерден алынды. Атап кетсек: шьщ, баурайы, калама 1, цулама 2 жэне тау бектерь Зерттеу нэтижесшде, зерттелшген жер алацы топырак; макро агрегаттык; к;урамына жэне уреаза белсендипгше acepi аньщталды. Барлык; топырак; ернектершде, acipece > 6,3 мм жэне 2,00-4,75 мм фракцияларында макроагреттар курамы ете жогары болды. Тау бектершен алынган топырак; ернектершде уреаза белсендШп баск;а нуск;алармен салыстырганда 1,001,40 мм фракциялы макроагрегаттарда жогары керсетюпт керсетть

Мацалада топырацтары эртурл1 дарежеде туздалган Оцтустж Казастанньщ мак;та еплген боз топырацтарындагы топырац нематодтарыныц фаунальщ цурамы жэне тырыздыгы бойынша деректер келтчрыген. Трофикальщ топтардьщ Гурамы коректену эдкше байланысты зерттелдь Топырак;тьщ туздануы нематодтардьщ тыгыздыгын жэне олардыц биологияльщалуантурлытн темендетп.

Мацалада Жалал Абад облысыныц Кекарт езеш алабындагы жацгак;ты-жем1ст1 ормандарыныц топырацтарыныц ферментативтш белсендШгш зерттеу нэтижелер1 мазмундалган.

Мак;алада 1ле езеншщ Акдала ежелп атырауыньщ Kypiiu дак;ылын егуге игершген арага уацыт салып суга бастырылган Kypiiu топырак;тарындагы никель мен мыстьщ жылжымалы формаларыньщ мелшерш зерттеу нэтижелер1 келт1р1лген. Зерттелген ауматьщ топырактарында мыстьщ мелшершщ ете темен топтарынан ете жогары мелшердеп дешнп барлыц топтары кездесетшдш аньщталды. Ал никельдщ ете теменнен жогары дэрежеге дешнп топтары кездеседь

Мак;алада жумсак; куздж бидайдьщ 1ржтемелерш ecipyre тэж!рибе тел1мдер! мен к;оректж ортаньщ агрохимиялык; KepceTKimTepiHin acepi керсетшген. Бедеден кешн ауыспалы ericTiKTe азот пен калий тьщайтцыштарын iuiiHapa жэне фосфор тьщайткышын органикалык; тьщайтк;ышпен (к;имен) тольщ ауыстырганда астьщтан жогары ен1м алуга болатыны аньщталган.

Мацалада куздж бидайдыц туптену, сабактану, балауызданып жэне толыц nicy кезещндеп жер бетшдеп массасындагы азоттьщ пайыздьщ мелшер берьлген. 0с1мд1ктщ даму кезещне байланысты жер бетшдеп цургак биомассамен азот шыгарылымы керсетшген. Астыц сапасы мен 6ip гектардан нэруыз алуга тыцайтцыштардыц мелшер1 мен арак;атынасыньщ эсер ету KepceTKiuiTepi аньщталды. N₁₂₀P₆₀K₆₀, ECO + N_4SP₃₀K₃₀ и N_1S0P₆₀K₆₀ нускаларында экономикалык;ти1мдш1кт1цжогарылыгы аньщталды.

Ашык щщыр тэл1м1 топырак;ты оны турл1 егшшинкте пайдалану кезшде кнарлыгыныц езгеруше багалау журпзшдь Жалпы жэне орньщсыз гумус, нитратты азот, жылжымалы фосфор жэне ауыспалы калийдщ топырацтагы цурамыньщ бастапцы мелшершен айтарльщтай артуын цамтамасыз ететш, ауыспалы ericriKTep мен топыращты Heri3ri ецдеу жуйес1 орнатылды. Бершген керсетюштер бойынша аньщталганы, ia3ipri таза cypi танаптьщ данд1 пар ауыспалы танаптарын сидералдыц дак;ылды танаптарга немесе кепжылдьщ шептер танаптарына, ягни оларды сидералды жэне дэндьшегт ауыспалы ericTiKTepre айналдыру ауыстыру щжетт1п аньщталды.

Макалада 1992 жылы куцпрт кара-коцыр топырак;к;а салынган, 4- танапты к;арцынды кекешс ауыспалы епетжте ecipinreH, кеш niceTiH к;ырьщк;абат дак;ылы бойынша журпзыген зерттеулердщ нэтижелер1 келтсршген. Зерттеу нэтижелершде квквше ауыспалы епспгшщ 6 айналымында KyuripT к;ара қоцыр топыратыц к;орект!к режим!н!ц орташа маусымдык, динамикасы, корект1к элементтерд1ц мелшер1 мен шагымы жэне кырыккабат кауданынын, eHiMfliri, сонымен к;атар тьщайтк;ыштардан корект!к заттарды пайдалану коэффициенттер! мен балансы жен1нде мэл!меттер берыген.

Макдлада Астана к;, жасыл аймагындагы жэне cypi жерлердеп орман екпелершдеп кепжылдык; жэне б1ржылдьщ арам шептерд! жоюга эртурл1 гербицид турлершщ салдарын зерттеудщ нэтижелер! келт1рыген.