Дэнд1 дак;ылдардьщ сабанын мульча жэне тыцайту кздэамы есебшде жэне 30 т/га ци мен N₃oP₃₀-N₆oP₆₀ кг/га минералды тыцайтцыштарын жыл сайын дэщц-парлы ауыспалы ericTiKTep-де пайдаланудыц ашык-коцыр топырактьщ караппршдыж жагдайына acepi.

Макалада қазакстан Республикасынныц жер ресурстарын тшмд1 пайдалану жолдары мен мэселелерш шешу карастырылган жэне Солтустж қазакстан далалы кургакшылык аймактарындагы кара топырак кунарлыгыныи Ka3ipri кезеццеп децгешнщ жай-кушне талдау жаса-лынган. Ауыспалы ericTeri еццелген жерлерге биологиялык тэсыдерд1 колданган кездеп топырак кунарлыгын жэне дакылдардыц ен1мдш1г1н жогарлату мумк1нд1пн1ц сакталуы керс-етшген. Агротехнология саласында топыракгы органикалык заттармен байытуга багытталган кепжылдык зерттеулердщ Heri3ri нэтижелері усынылган.

Топырақтыи кунарлыгын аныктайтын непзп керсетюштщ турлер! топырактагы микроор-ганизмдердщ жалпы саны мен сапасын анықтау, целлюлозаньщ ыдырау жылдамдыгы, фер-ментердщ белсендшп жэне топырақташ кем1рк,ышкылыныц белшу1 мен нитрагеназды фер-менттщ белсендШп топырақтыц биологиялык; кунарлыгын анықтаудыц б1рден 6ip керсетгаип болып саналады. Макал ада осы керсетк1штер туралы айтылады.

Мақалада кант кызылшасы ericTiriHfle колданылатын гербицидтердщ топырак микрофло-расы мен ферменттерше типзетш 8cepi кел'прыген. Гербицидтердщ OHflipic жагдайында колданылатын мелшер1 топырактагы пайдалы микроорганизмдерге Kepi acepi болмады, ал фито-патогенд1 сацыраук¥лактардыцес1п енуше зиянды scepi болды.

Макал ада Акдала суармалы алкқабы топырактарыныц непзп мелиоративтш топтары кура-мындагы коргасын жэне кадмийдщ жылжымалы туршщ мелшерш аныктау нэтижелер1 келпршген. Акдала суармалы ал кабы топтарыньщ непзп мелиоративтш топтарындагы фон-дык мелшер! аныкталган. Топырак КУрамындагы ауыр металдар мелшерш кобейтудеп антро-погендж фактордьщ yjieci керсетыген.

Макалада Арал мацыньщ Қазакстандьщ шыгыс белтнщ топырак жабындысыньщ езгеру-iHe антропогендж аридизацияланудьщ эсерш багалау нэтижелер1 келт1рыген. Далалык экспе-дицияльщ зерттеулердщ непзшде Сырдария езеншщ Ka3ipri кездеп атырауыньщ жэне Арал тец1зшщкеуш кеткен тубшщ шыгыс белшнщтопыракжабындысыныцезгерубеталысыаны-талган. Аралдьщ Keyin кеткен тубшщ жэне Ka3ipri кездеп атырауыньщ аумагындагы топырак;-тардыи непзп типтерше есептеужурпзыген. Арал мацыныцтопырак жабындысыньщ езгеру-ше, антропогенд1к аридизациялану YPfliciHfleri езгер1стерд1 ескере отырып оньщ багыттылы-гына сипаттама берыген.

Мақалада табиги жагдайда есетш арамшептж кенд1ршеппен, экологиялык Каушаздж калпына сэйкес гербицидтерд1 белшектеп колдану нэтижесшде, куресу мэселелерш шешу жолдары карастырылады. Бул гербологиялық мониторинг жэне Мойнкум танабыныц кумдык жайылымды эртурл1 топыракты-кл иматтык жагдайын-да есетш KeHflipnienTi аралас шептердщ феноценотикальщ кауымдастьщтары непз1нде журпз1лу1 ти1с.

1ле Алатауыньщ тау бектершдеп суарылатын жерлердеп суару эрозиясын зерттеу н8тижелер1 мазмундалган. Kjapa коцыр топырактардьщ cyfa тез1мдш1гше 6afa бершген, узақ уак;ыт бойы суарган кезде топырактын физикалык жэне химиялык; касиеттер1н1к езгеру1н1ц сапальщ керсетюштер1 аныкталган.

Бетпак даланыи солтустж-батыс бел1мшдеп суармалы сур топырактар кайта туздануга ушыраган. Топыракты шаю жыртылган жэне оньщ теменп кабатыньщ туздануын теменд-етедь Макта вегетациясыньщ соцында топырактьщ туздану дэрежес1 бастапкы калпына дешн жетед!. Суармалы сур топырақгардын мелиоративтж жагдайын жаксарту ушш коллекторлы-K9pi3fliK жуйесш калпына келт1ру кажет.

Макалада Оцтустж Казакстан облысы Мактаарал ауданындагы ете сортацдаган жерл ердщ мелиоративтж жагдайын жаксартуда уш жылдык f ыл ыми зерттеу жумыстары-ныц нэтижелер1 баяндалган.

1ле Алатауыньщ тау бектершдеп суарылатын жерлердеп суару эрозиясын зерт-теу нэтижелер1 мазмундалган. К,ара коцыр топырактардын cyfa тез1мдШгше 6afa бершген, узақ уақыт бойы суарган кезде топырактыи физикальщжэне химиялык каси-еттершщезгерушщсапалыккерсетгаштер1 анықталган. Алматы облысы Ецбекцпказак ауданыньщ шалгынды суртопырактары агроенеркэсштж керсетюштер1 бойынша жогары сапалы жерлер катарына жатады. Бул жерлерде органикалык, жэне минералды тыцайткыштарды пайдаланумен катар, аймактык агротехника талаптарын, сугару режимш дурыс колданган жагдайда баска ауылшаруашылык дакылдарымен катар темешден де жогары жэне сапалы ешм алуга мумкшшы iK бар.

Мырзашел енЦршде топырактыцагрегаттыккурамыныижаксарып, қунарлыльны-ныи артуына мақта ауыспалы ericTiKTepiHin жэне органикалык; тыцайтқыш енпзудщ оц эсер eTeTiHi анықталган.