Алматы облысы Жамбыл ауданында сирек кездесетін қызғалдақ түрлерінің өсуінің топырақ-экологиялық жағдаилары

Зерттеу барысында топырақ жамылғысының жалпы топырақ-экологиялық бұзылыстары, яғни антропогендік, жаи ылымдық дигрессия, деградация, эрозиялық үрдістер анықталды. Малдың жаиылымының артуы баиқалады, бұл топырақтың қасиеттеріне, ең алдымен физикалық қасиеттеріне аи тарлықтаи әсер етеді. Шамадан тыс жаи ылудың сөзсіз салдары - топырақтың тығыздалуы. Жаи ылым жағдаи ындағы топырақ- өсімдік жамылғысы олардың экожүи едегі тұрақтылығының негізгі факторлары болып табылады. Жаи ылымдарға шамадан тыс жүктеме экожүиенің тұтастығының бұзылуына және жаи ылымдық дигрессияның дамуына әкеледі. Мал жаюды реттеу элементтері мал басының жаи ылым алаңына сәикестігі, жаи ылымның өнімділігі және табиғи ортаның жаи - күи ін жалпы бақылау болып табылады. Жоғарыда аталған талаптарды сақтау экожүиенің тұрақты дамуының және сирек кездесетін өсімдік түрлерін сақтаудың кепілі болуы мүмкін. Алматы облысы Жамбыл ауданының аумағында Регель, Альберт және Колпаковскии қызғалдақтарының жоиылып кету қаупі төнген түрлерінің өсуінің топырақ- экологиялық жағдаилары зерттелді.

1. Жамбылский район Казахстан. Национальная энциклопедия. Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2005. — Т. II. — ISBN 9965-9746. - P. 3-2.

2. Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. М.: Агропромиздат, 1985. – 307 с.

3. Зеленая книга Алматинской области: редкие и нуждающиеся в охране растительные сообщества. Алматы: Luxe Media Publishing , 2023. 120 с.

4. Иващенко А.А. Тюльпаны и другие луковичные Казахстана. Алматы: ИД «Две столицы», 2005. - 192 с.

5. Красная книга Казахстана. Т. 2, ч. 1: Растения. - Алматы: АртPrintXXI, 2014. – 605 с.

6. [Электронный ресурс]: Аltynemel. Режим доступа: altynemel.kz›index.php/o-parke/flora/redkie-vidy, свободный.

7. [Электронный ресурс]: Flower.onego. Режим доступа: Flower.onego.ru Tulipa kolpakowskiana - Тюльпан Колпаковского, свободный.

8. [Электронный ресурс]: Tulipa_kolpakowskiana Режим доступа: en.wikipe-dia.org›wiki/Tulipa_kolpakowskiana, свободный.

9. [Электронный ресурс]:Тюльпан Альберта. Режим доступа: ru.wikipedia.org›Тюльпан Альберта, свободный.

10. [Электронный ресурс]: Аlbert tulip. Режим доступа: wildticketa-sia.com›ru/359-albert-tulip.html, свободный.

11. [Электронный ресурс]: Еcology. Режим доступа: kt.kz›rus/ecology/-_1377948643.html, свободный.

12. [Электронный ресурс]: Тюльпан Регеля Режим доступа: ru.wikipe-dia.org›Тюльпан Регеля, свободный.

13. [Электронный ресурс]: Мy-country Кazahstane. Режим доступа: tengritravel.kz›my-country/kazahstane-35-vidov-, свободный.

14. Веселова П.В., Ситпаева Г.Т., Кудабаева Г.М., Нуртазин С.Т., Илларионова И.Д., Мухтубаева С.К. Редкие виды флоры Иле-Балхашского региона// ҚазҰУ хабаршысы. Биология серия. - 2011. - №6(52). – С. 52-54.

15. Мотузова Г.В., Безуглова О.С. Экологический мониторинг почв// М.: Академический Проект; Гаудеамус, 2007. - 237 с.

16. Гамзиков Г.П. Азот в земледелии Западной Сибири. - Москва: Наука, 1981. - 265 с.

17. Орлов Д.С., Гришина Л.А. Практикум по химии гумуса. Учеб. пособие. - М.: Изд-во Моск. ун-та, 1981. - 272 с.