Маалада топырактыц кунарлыгын арттыру Yшiн жасалган агромелиоративтж шараларды жYргiзу жэне оларды еамджтщ ешмдытне эсершщ тецгерiмш бакылау непзшде су жэне туз режимдершщ зерттелуi жаиында акпараттар берыген. Бул топырактарда туздану YPДiсi баяу болгандыктан сэИкесiнше туздардыц мелшерше арай енiмдiлiк 25-30 % темендейтМ аныщталган.

Кец мен гумин препараты адаптогеннщ топырактыц кунарлыгы мен мал азьщтьщ дакыл тYИежоцышканыц «Аркас» ак сортыныц есiп-дамуына тигiзетiн 8серi зерттелшдь Кец мен гумин препараты-адаптогендi ПА2-1 уштастыра колдану топырактыц ылгалдылыгын 18,28 %, ал су устагыш кабыеттытн 1271,34 м³/га деИiн жогарылатты. Керектж элементтердiц динамикасы тYИежоцышка «Аркас» ак сортыныц биологиялык касиеттерше баиланысты. ТYЙежоцышк;аныц жаксы есiп дамуы кец аясындагы гумин препараты-адаптоген ПА2-1 2 % ертндшмен ецдегенде тiркелiндi. Мунда тYЙежоцыш-каныц мал азыктык кек массасыныц енiмдiлiгi 622,3 ц/га болып, ал тшен шептiц массасы - 161,7 ц/га курады.

Бул макалада Алматы облысында ытаибурша дакылыныц ешмдШгше гуминдж тычаитыштардыч (Гуми-К) эсер мэлiметтерi керсетiлдi. Гуминдж тыщаитныштар эртYрлi децгеиде топырактыц непзп коректж элементтер динамикасы жэне еймджтердеп коректж заттармен кытаибуршак дакылыныц ешмдтгшщ жогарылауына жагымды эсер ететiнi керсетыген. Зерттеу нэтйжесiнде кэдiмгi сур топыракта соя дакылыныц енiмдiлiгi гумйндiк тыцаиткыш колданганда 26-47 ц/га болды.

Макалада Ощустж Мугань аимарыныц шалгынды-сур топырактарыныц кейбiр химиялык жэне физикалык касиеттер1 туралы м8лiметтер келрыген. Зерттеу н8тижелерi топырактыц химиялык жэне физикалык касиеттерi жер бедерi мен еймдж жамылгысына т8уелдi 8ртYрлi керсетгаштермен сипатталатынын керсетп.

Топырак нематодтары кешеншщ биоиндекацияльщ рeлi олардьщ белгт бiр таксондарга катыстылыгына непзделген. Макалада топыракты нелдж ецдеу мен минималды ецдеу кезшдеп нематодтарды сандык жэне сапалык талдау келрыген. Топырактыц экожYйелiк кызметтерi мен жагдаиларыныц кeрсеткiштерi нематод кешенш фауналык талдау жолымен алынды. Олар ерган eмiр сYPушi жэне паразиттж нематодтардыц индекстершде непзделедь

¥зак уакыт боиы антропогендi факторлардьщ эсерлерше ушыраган ауыр саздакты (балшьщты) к8дiмгi кара топырактардагы жылжымалы фосфор тYрл6рiиiц мелшершщ eзгеруiне зерттеу жумыстары жYргiзiлген. Осы максатка баиланысты, ею топырак кесганшде: тыц жэне тыщаиган жерлерде агрохимиялык кeрс6ткiшт6рi боишиша салыстырмалы багалау жумыстары орындалды. Жырту кабатында, 8сiр6с6 топырактыц жогары кабатында жылжымалы фосфор тYрлерiмен камтамасыз ету децгеш азаиганы баи^алды. Топырак;та фосфордыц жылжымалы тYрлерi техногендi ауыр металдармен ластану кезiнде, демек фосфор элйз ерiгiш туздар тYзiп, оныц топырак; курамындагы мeлшерi тым азаиып кетедi. Сондыщтан, осы топырак;тардары фосфордыц жылжымалы тYрлерiнщ мeлшерлерiне кeцiл аударган жен жэне оларга тйiстi эдктемелер к;олдануды аныщтау кажет. Ауыл шаруашылык; дакылдардыц фосформен крректенуш жаксарту мэселелерш шешу Yшiн каржылык; механйзмi эзiрленiп, усынылды.

Каспии мацы оипатыныц эртYрлi топырак тYрлерiнде еменнщ (Quercus robur L.) орман дакылдарыныц астындагы жер асты сулараныц мерзiмдiк динамикасы карастырылды. Макалада Жэшбек стационары аумагындагы жер асты суларыныц минералдануы, туздану химизмi туралы деректер келрыедь Туракты гидрологиялык режимде эдетте жер асты еткелше жогалатын судыц белт шыгынына непзделген шалгынды-кызыл коцыр топыракта екпелер егу мYмкiндiгi кeрсетiледi. Зерттеулер нэтижесшде жер асты суларыныц минералдануы соцгы жылдары eскенi жэне ауыр децгейде екеш аныкталды. Вегетациялык жер асты суларыныц децгеш бетiнен 4,3-5,8 м терецджте орналаскан. Бул аумакта жергыжт жер бедершщ тeмендеулерi жер асты сулары мен тущы линзаларды утымды пайдаланудыц аркасында узак eмiр сYPуiмен ерекшеленетiн туракты агроорман-мелйоратйвтiк кешендер мен орман ошактарын куру нускасы усынылды. Шелейт жерлердегi климат жэне шаруашылык эдiстерiн пайдаланудыц eзгеруiне байланысты шелейтп экожYЙедегi топырак ылгалын зерттеудегi болашагы белгiленген.

Макалада Орталык Азия елдершде жэне Ощустж Казакстанныц жайылымдык жерлершщ eнiмдiлiгiн кeтеруде карк^ынд^{ы er}i^H шаруашылыгында агроэкожYЙелердiц eнiмдiлiгiн жэне топырак кунарлыгын баскарудыц бeлдeмдiк жYЙeлeрiн эзiрлeу мэсeлeлeрi карастырылган. Суармалы eгiншiлiктe колданылатын шартты тYPдe Y^m багытта топтастырылган ie-шаралар кeшeнiн шeлдi зонаныц eрeкшeлiгiн ескере отырып, акпараттык технологияларды кeцiнeн колдану усынылады. Агротехникалык io-шаралармен кeшeндi тYPдe топырак кунарлыгыныц жогаргы рсетЫ жэне кортаган ортаныц экологиялык тазалыгын, сонымен катар мeлйоратйвтiк фонныц бiркeлкiлiгiн камтамасыз eтeтiн мeлйоратйвтiк жYЙeлeр куру жэне кагидалар эзiрлeу усынылады.