Солтустж Шьныс Каспий ещршщ топырактарыньщ топырак жабындьнылары-ныц курылуы^мен морфогенетикалык касиеттершщ зацдылыгы зерттелген, олар бурынгы картографияльщ жэне талдалынган мэл1меттердщ корытындыларыныц непзшде орындалган, сонымен катар жолдьщ далальщ зерттеудщ нэтижесшде масштабы 1:500 000 болатын Солтустж Шыгыс Каспий ещршщ электрондык; турдеп топырак; картасы жасалынган, ол Maplnfo Professional компьютерл1к геоак;параттык; турде карта жасау эд1стемелер1н к;олдану непзде, гарыш суреттер1н1ц мэл1меттер1н к;олдану арк;ыл ы жасал ынган.

Шиш мунай мен органикальщ кем1ртеп топырак;тыц жогаргы цараипршд1 к;абаты мен иллювиалдьщ цабаттарында жинацталган. Мерз1мдж аспектте органикальщ KeMipTeri мен шиш мунай мелшер! арта туседь Кещстж тургыдан к;арастырсак; уцгыдан алыстаган сайын органикальщ KeMipTeri мен шиш мунай мелшер1 азая бередь Органикальщ кем1ртеп мен шиш мунай арасында жалпы корреляцияльщ байланыс байцалады. Шиш мунай мвлшepi артцан сайын органикальщ KOMipTeri де арта бередь Бул жагдай муны топырак;тыц ластану керсетшип ретшде пайдалануга мумкшдш тугызады. Кецк;ияк мунай кешеншщ топырацты-экологияльщ жагдайы ете курдель Топырацтьщ мунай мен мунай ешмдер1мен ластану децгейлер1 бойынша жогары жэне ете жогары дэрежесше жатады. Бул жагдай рекультивациялау мен санациялаудьщ оцтайлы тэсшдерш колдануды кажет етедь

Кенкияк мунайгаз кенорныныц топыракты-экологияльщ жагдайын зерттеу барысыцда топырактьщ мунай ешмдер1мен ластану дэрежеЫ РШК - децгейшен жогары болатындыгы аньщталды. Мунай кэсшшшп аумагында топырацтьщ мунайхимияльщ ластану ошагы, акаба суларымен туздануы байкдлды. Непзп ластаушы заттар nnnci мунай мен акаба сулары болып саналады.

Ак;тебе облысы Казак;станныц ец ipi жэне eHflipici де, ауылшаруашылыгы да дамыган аймак;тыц 6ipi. Ал Ак;тебе болса Батые Казак;станныц ец ipi кдласы, сондык;тан бул аланыц экологиялык; жагдайын зерттеу вте мацызды мэселе. Соньщ iiuiHfle хром к;осылыстарыныц эсерш, ce6e6i бурыцгы Одак;та енд!рыетш хром eHflipiciHin 90 % -на жуыгы Ак;тебе облысында енд1ршген.

Мацалада Карашыганак; кен орны аймагындагы к;ара-к;оцыр топырацтарыньщ физика-химиялык; керсетшштершщ мезплдер бойы e3repicTepi жэне олардьщ ауыр металлдармен ластануын зерттеу нэтижелер1 керсетыген. Барльщ eHflipic аймагы топырацтарында ауыр металдар мелшер1 руксат етыген децгейде жэне кен орны мен санитарлы к;оргау аумагыныц тек к;ана 5 %-да топырацтар орташа n;ayinTi децгейдеп ластануга жататыны айцындалды.

Мацалада Риддер цаласыньщ енеркэагтк аудандарында журпзшген зерттеулердщ мате-риалдары келт1ршед1. Карк;ынды антропогендж ic эрекет жагдайында табиги тущы сулардьщ ауыр металдармен ластануы ерекше жт мэселелердщ 6ipi болып отыр. Ауыр металдар таби-ги суларга енеркэсштщ пайдаланган сулары гана емес, сондай-ак; енеркэсштщ уйшдыер1 арк;ы лы сузшш етет1н жацбыр суларымен де туседь

Оцтустж-шыгыс Казахстан аумагындагы шалгынды сур топыракда еплген куздж бидайдьщ «Алмалы» сортын «МЭРС» микробиотьщайткышымен ецдеп, ес1мджтщ вегетацияльщ даму кезецдершде де енпзу аркылы ешмшщ улгаюына жэне ецделген топырак;тыц цунарлылыгына эсер етуш аньщтауга багытталган зерттеу жумыстары-мыздын, к;орытындысы осы мацалада жарияланды.

Ж?мыста бенефициар-шаруашылы? топыра?тарыны? т?з режимш зерттеу н?ти-желерi келтiрiлген. ? азiргi кезде топыра?ты? екiншi ?айиара т?здануыны? е? негiзгi себептерiнi? бiрi к?рiз-?ашырт?ы торабы ?лшемдерiнi? жоба?а с?йкес емес екендт, ауыспалы егiс ??рамында?ы да?ылдар айналымыны? б?зылуы да ма? ызды себеп болып табылады.

Мацалада Оцтустж Казахстан облысыныц ericTiK жерлершщ пайдалануы туралы жиналган мэл1меттер сарапталынды жэне 2008 жылгы алынган мэл1мет 1990, 2001, 2005 жылдардыц мэл1меттер1мен салыстырылды. Мэл1меттерд1 сараптау жэне салыстырунэтижесшдеауылшаруашылыкалкабындагы ericTiK жерл ер келемшщаза-йып баражаткандыгы аньщталды.

Мырзашвлдщ суарылатын ашык; сур топырацтарына кецмен 6ipre минералды тыцайтцыштарды цолдану кездершде 20 мьщ т/га квьуц енд1ргенде топырак; к;унар-лылыгы мен мак;та ешмдШпне еищандай нуцсан келт1рместен минералдык; азоттьщ жылдык; нормасын ею есе к;ыск;арту мумюндтне к;ол жетюзу болатыны етюзыген зерттеулер нэтижесшде аньщталг ан. Бул сонымен катар экономикалык;ттмд1.

Солтустж Казак;станныц кургак; далалы аймагындагы куцпрт к;ара-к;оцыр топы-рацтарда рапстьщ оцтайлы к;оректену1 мен тьщайтылуы бойынша журпзшген зерт-теулер рапс ушш топырацтагы непзп цоректж элементтер мел шершщ оцтайлы дэре-жесш аныктауга мумкшдж берд1: 30 ±2 мг/кг топырак Р₂0₅ жэне 12-15 мг/кг топырак N-N0₃ жэне оны мына формула арцылы алуга болады: Др=(Роцт-Рфакт)*10, фосфор ушш, ДН=(Ыоцтфак)*7,5*ПКылг, азот ушш (2); Бул тыцайтк;ыш к;олдануда топырак; цунарлылыгын баск;ару мак;сатында улпш жоюга мумюнд1к беред1, к;алыптаск;ан жагдайда дацылдыц ец жогары 0н1мды1пн камтама-сыз етед1, тыцайтк;ышк;а к;ажетт1л1г1н аньщтауда жогары дэлд1л1кт1 жэне шыгынныц к;айтарымдылыгын камтамасыз етед1.

Макдлада Казак;станныц оцтустж-шыгысы жагдайында 4-танапты к;арк;ынды кекешс ауыспалы епспгшде минералдык органикальщ-минералдык 6-танапты кекешстж-шептж ауыспалы епспгшде дэстурльбиологияландырылган тьщайту жуйелершщ тау бектершдеп кунпрт к;арак;оцыр топырак;тагы KjapamipiHfli жэне цоректж заттардьщ мелшерше acepi жайында баяндалады.

Мак;алада органикальщ азотты ыдыратуга цатысатын микроагзалардьщ Kypiui топырактарындагы динамикасын зерттеу нэтижелер! келиршген. Аммоний ciHiprini микроагзалардыц органикальщ заттарды ыдыратуга цатысып Kypiui топырак;тары-ныц корект1к режимш жацсартатындыгы дэлелденген. Азотсщ1рпш микроагзалар санына топырак;тьщ туздылыгымен жэне pH мелшер1 Kepi эсер ететшдт аньщталган, pH мелшер1 темендегенде олардыц саны арта туседь

Казахстан республикасындагы жеке орман бизнесш дамыту бойынша мэл1меттер келт1ршген. Аталган саланьщ iiuiHfle тек орманшыльщтыц эртурл1 себептерге байланысты xa3ipri уақытта нашар дамыганы керсет1лген.

Мацалада мацсары туцымыныц ас тузыныц эртурл1 концентрациясына тез1мдшп керсетыген. Зертханальщ тэяарибе деректерше суйене отыра, мак;сары тук;ымыньщ жогары концентрациял ы тузга тезу мумкшдш дэл елденген.