Қорғалған топырақта кешенді микротыңайтқыштарды қолдану

Ақмола  облысының   құрғақ   және   күрт   континенттік   топырақ-климаттық  жағдайында жылыжай шаруашылығы маңызды әдіс болып табылады. Жылыжай шаруашылығы ауыл шаруашылығының перспективалы бағыттарының бірі болып табылады, өйткені көкөніс-бақша дақылдары оңтайлы деңгейде реттелетін температура, ылғалдылық, Жарық, қоректік орта жағдайында өсіріледі, соның арқасында жемістер мен көкөністердің жоғары өнімділігі қалыптасады. Көкшетау университетінің қысқы өнеркәсіптік жылыжайында минералды тыңайтқыштар  мен  микроэлементтердің қиярдың өсуіне, дамуына және өнімділігіне әсері зерттелді. Екі дақыл айналымының нәтижесінде өсімдіктердің өсуінің өсуінің өсуінің өсуін көрсететін оң деректер алынды вегетациялық кезеңнің ерте кезеңдерінде тұқымдарды себу алдында сулау және өсімдіктерді тамырсыз қоректендіру кезінде Phomazin+Filvimax биологиялық тектес препараттармен 0,1-0,5 % Сулы ерітіндімен, жапырақ алаңының 13,5 см² ұлғаюымен, Гүлдену фазасының 1,3-1,5 күнге жеделдеуімен, стандартты өсімдіктердің өнімділігінің ұлғаюымен орта есеппен 2,20 см-ге 22 дана жеміс, өнімділік 5,9 кг/м² артады. Бұл көрсеткіштердің жақсаруы Phomazin+filvimax биологиялық шыққан препараттарында өсімдіктердің қоректенуінде және қияр жемістерінің қалыптасуында үлкен рөл атқаратын макро - және микроэлементтердің едәуір мөлшерінің болуымен негізделген. Халықты жаңа піскен көкөністермен үздіксіз қамтамасыз ету үшін Ақмола облысы жағдайында жылыжай шаруашылығында әзірленген технология бойынша көкөністерді өсіру ұсынылады.

1. Selivanova, M.V., Lobankova, O.Y., Romanenko, E.S., Esaulko, N.A., Sosyura, E.A. Effect of growth factors on the metabolism of cucumber crops grown in a greenhouse// Biosciences biotechnology research Asia. – 2015. – №12 (2) – P. 1397.

2. Асалиев А.И. Физиология и биохимия растений : учебное пособие / А.И. Асалиев, А.А. Беловалова. - Ставрополь: АГРУС, 2006. – 136 с.

3. Григорай Е.Е. Урожай и накопление минеральных элементов тепличной культурой огурца в зависимости от освещенности / Е.Е. Григорай, Г.Н. Табаленкова, И.В. Далькэ, Т.К. Головко// Агрохимия. - 2015. - №4. – С. 74-79.

4. Gosai, S., Adhikari, S., Khanal, S., Poudel, P. B. Effects of plant growth regulators on growth, flowering, fruiting and fruit yield of cucumber (Cucumis sativus L.): A review// Archives of Agriculture and Environmental Science. 2020. – № 5 (3). – P. 268-274.

5. Soare R., Maria D., Alexandru-Ioan, A., Soare, M. The evolution of some nutritional parameters of the tomato fruit during the harvesting stages// Horticultural Science. – 2019. – № 46 (3). – P. 132-137.

6. Sallam, B.N., Lu, T., Yu, H., Li, Q., Sarfraz, Z., Iqbal, M.S. Jiang, W. Productivity enhancement of cucumber (Cucumis sativus L.) through optimized use of poultry manure and mineral fertilizers under greenhouse cultivation// Horticulturae. – 2021. – № 7 (8). – P. 256.

7. Ciesielczuk, T., Rosik-Dulewska, C., Poluszyn ska, J., Miłek, D., Szewczyk, A., Sławin ska, I. Acute toxicity of experimental fertilizers made of spent coffee grounds// Waste and Biomass Valorization. – 2018. – № 9. – P. 2157-2164.

8. Sharonova, N.L., Yapparov, A.K., Khisamutdinov, N.S., Ezhkova, A.M., Yapparov, I.A., Ezhkov, V.O., Babynin, E.V. Nanostructured water-phosphorite suspension is a new promising fertilizer// Nanotechnologies in Russia. – 2015. – №10 (7-8). – P. 651-661.

9. Wang, S., Bai, X., Zhou, J., Chen, Z. Reducing Nutrient and Irrigation Rates in Solar Greenhouse without Compromising Tomato Yield// HortScience. – 2019. – № 54 (9). – P. 1593-1599.

10. Tringovska, I. Optimization of Fertilization Schedule in Greenhouse Grown Tomatoes// Plant science. – 2015. – № 2. – P. 101-105.

11. Li, Y., Xue, X., Guo, W., Wang, L., Duan, M., Chen, H., Chen, F. Soil moisture and nitrate-nitrogen dynamics and economic yield in the greenhouse cultivation of tomato and cucumber under negative pressure irrigation in the North China Plain// Scientific Reports. – 2019. – № 9 (1). – P. 4439.

12. Li, Y., Xue, X., Xu, F., Guo, W., Duan, M., Lin, S., Wang, Z. Negative-pressure irrigation improves water and fertilizer use efficiencies and fruit yield of greenhouse tomato on the North China Plain// Irrigation and Drainage. – 2021. – № 70 (5). – P. 1027-1038.

13. Дубовицкий А.А., Климентова Э.А. Учебный практикум по дисциплине «Овощеводство»: учебное пособие для подготовки бакалавров по направлению 110400 «Агрономия» / И.П. Барабаш [и др.]. - Ставрополь: Параграф, 2013. - 108 с.

14. Дзанагов С.Х., Джелиев А.С., Черджиев Д.А. Удобрение огурца в зимней теплице// Вестник научных трудов молодых ученых ФГБОУ ВО Горский ГАУ. – 2018. – Т. 55. – Ч. 1. – С. 3-6.

15. Овчаренко М.М. Гуматы - активаторы продуктивности сельскохозяйственных культур// Агрохимический вестник, №2, 2001. – С. 13-14.

16. Гребенщиков В.Ю. Гуминовые препараты при выращивании ячменя// Агро ХХI, №5, 2001. – С. 19.

17. Кондрашов А.Г. Гумат калия – торфяной жидкий // Агрохимический вестник, №2, 2002. – С. 40.

18. Соболев Н.М., Кушнаренко В.М. Применение гумата «Плодородие» в Волгоградской области// Агрохимический вестник, №1, 2002. – С. 25.

19. Балабко П.Н., Головков А.М., Хуснетдинова Т.И., Черкашина Н.Ф., Карпова Д.В., Батурина Л.К. Значение гумата и БИОУД-1 в технологии выращивания картофеля на дерново-подзолистой почве// Проблемы агрохимии и экологии, №2, 2010. – С. 44-49.

20. Власенко Н.Г. Используйте гумат калия// Защита и карантин растений, №10, 2007. – С. 23-24.

21. Хадикова Т.Б., Цугкиев Б.Г., Дзанагов С.Х., Козаева А.С. Гумат калия и его эффективность при выращивании африканского проса// Земледелие, № 1, 2007. – С. 18-19.

22. Булавинцев Р.А. Технические средства при выращивании огурцов в защищенном грунте// Агротехника и энергообеспечение. – 2017. – №4 (17).

23. Туаева Н.В. Подбор гибридов и разработка технологических приемов повышения продуктивности томата в зимних теплицах: автореф. дисс … канд. с.-х. наук. - Владикавказ, 2012. – 23 с.

24. Патент 2737395 Российская Федерация, МПК А01С1/06. Способ выращивания огурца в закрытом грунте / Дзанагов С.Х., Кабалоев Т.Х., Бекузарова С.А., Джелиев А.С., Черджиев Д.А., Дзанагов Т.С.; заявитель и патентообладатель ФГБОУ ВО «Горский государственный аграрный университет». № 2019131299; заявл. 10.02.2019; опубл. 30.11.2020. Бюл. № 34.

25. Портянкин А.Е. Огурец: от посева до урожая / А.Е. Портянкин, А.В. Шамшина под общ. ред. С.Ф. Гавриша. - М.: ООО «Гибридные семена «Гавриш» для НП «НИИОЗГ», ЗАО «Фитон+», 2010. – 400 с.

26. Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. М.: Агропромиздат, 1985. – 351 с.