Калий тыңайтқыштарының әртүрлі нормаларының биоморфологиялық белгілерге және асхана қызылшасының өнімділігіне әсері (beta vulgaris L. Var. Esculenta)

   Мақалада Абшерон жағдаи ында калии тыңаи тқыштарының әртүрлі нормаларында өсірілген қызылша өсімдіктерінің биоморфологиялық белгілері мен өнімділігі қарастырылады. Органикалық және минералды тыңаи тқыштардың биоморфологиялық белгілерге де, қызылшаның өнімділігіне де оң әсері анықталды. Зерттеу материалы ретінде Бордо-237 қызылшасы қолданылды. Өнімділік индексін есептеу үшін бір өсімдіктің орташа өнімділігі сол гектардағы өсімдіктер санына көбеи тілді. Барлық нұсқаларда биоморфологиялық белгілер мен өнімділік тыңаи тылмаған (бақылау) нұсқасынан жоғары болды. Калии тыңаи тқыштары көбеи ген саи ын жапырақтардың саны мен өсімдіктің биіктігі артады. Үш жылдағы көрсеткіштерді қорытындылап, орташа мәнді есептеді. Тыңаи тқыштардың нормаларына баи ланысты олар қызылша өсімдігі мен тамырдың жер үсті бөлігінің салмақ сипаттамаларын жылдар бои ынша зерттеп, орташа мәнін анықтады. Сонымен қатар, тыңаи тқыштардың нормаларына баи ланысты қызылша тамырының ұзындығы мен диаметрінің сипаттамалары да зерттеліп, бағаланды. Калий тыңаи тқыштарының қызылша өсімдіктерінің өнімділігіне әсерін зерттеу (үш жылдағы орташа) ең жоғары өнімділік Фон+тыңаи тқыш N120P90K120 (998,8 ц/га) нұсқасында, ал ең азы бақылауда (өнімділік 528,7 ц/га) баи қалғанын көрсетті. ц/га).Өнімділік белгісінің сенімділігі t-test статистикалық бағдарламалық жасақтамасының көмегімен тексерілді. Барлық көрсеткіштер бои ынша Фон+N120P90K120 нұсқасының нәтижелері жоғары болды және ол Абшерон жағдаи ында қызылша өсіру үшін ең оңтаи лы деп танылды.

1. Gasimov N. Granulometric dynamics of soils in the northern foothill-plain semizone of the Lesser Caucasus // News, Journal of Nakhchivan Division of ANAS. – 2017. - № 2. - P. 175-181.

2. Marko Petek, Marija Pecina, Tomislav Karaz,et. al. Beet mineral composition affected by mineral and organic fertilization. September 2019 . - № 14 (9). - P. 91-95.

3. Olayini J. O., Adelasoye K. A., Jegede C. O. Influence of nitrogen fertilizer on the growth, yield and quality of grain amaranth varieties. World. J. Agric. - 2008. - № 4 (4). - P. 506-513.

4. Department of Soil, Crop and Climate Sciences Faculty of Natural and Agricultural Sciences University of the Free State Bloemfontein. Growth, Yield and quality response of Beet (Beta vulgaris L.) to nitrogen. Gabriel Rantao (2008091346). June. - 2013. - P. 326-331.

5. Guliyev Sh. Fertilizer, product, and quality. Azernashr. - 1981. - P. 25.

6. Kugler M. B. Valuing thoughts, ignoring behavior: The introspection illusion as a source of the bias blind spot. Journal of Experimental Social Psychology, 43 (4). - 2007. - P. 565–578.

7. Ruboczki T., Raczko V., Takacsne Hajos M. Evaluation of morphological parameters and bioactive compounds in different varieties of beet (Beta vulgaris L. ssp. esculenta gurke var. rubra L.) Int. J. Hortic. Sci. – 2015. – 21. - P. 31–35.

8. Green, W. The Greatest Guide To Slimming & Healthy Living. Greatest Guides. - 2011. - 160 p.

9. Hyun, K., Yun-Jung, B., Mi-Kyeong, C., Yoon-Sok, C. Silicon Supplementation Improves the Bone Mineral Density of Calcium-De cient Ovariectomized Rats by Reducing Bone Resorption. Biological Trace Element Research. 128 (3): 2009. – P. 239–247.

10. Bailey S. J., Winyard P., Vanhatalo A. et. al. Dietary nitrate supplementation reduces the O2 cost of low-intensity exercise and enhances tolerance to high-intensity exercise in humans. Journal of Applied Physiology. – 2009. - Vol. 2. - № 3. - P. 362-367.