Preview

Топырақтану және агрохимия

Кеңейтілген іздеу

ІЛЕ АЛАТАУЫ ТАУАЛДЫ АИ МАҚТАРЫНЫҢ ӘРТҮРЛІ ТОПЫРАҚ ТИПТЕРІНДЕ ТАБИҒИ ҮРДІСТЕР МЕН АНТРОПОГЕНДІК ӘСЕРЛЕРДЕН МИНЕРАЛДЫҚ ЖӘНЕ ОРГАНИКАЛЫҚ ФОСФАТТАРДЫҢ ӨЗГЕРУІ

Толық мәтін:

Аннотация

Макалада 1ле Алатауы тау алды аймактарыиыц 8ртYрлi топырак тйnтерiнде фосфордыц траисформациясыи аиыктау бойыиша зерттеу нэтижелершщ м8лiметтерi келтiрiлген. Зерттелгеи барлык топырак тйnтерiиде жалпы, минералдык жэие органикалык фосфордыц мeлшерiиiц, оларды ауыл шаруашылыгы YPДiстерiиде жэие минералдык тыцайткыштарды пайдалану кезiиде тYрлi eзгерiстерге ¥шырайтыиыи керсетедь Зерттелетiи топырактардыц гумус кабатыиыц жогаргы бeлiгiиде жалпы фосфор мeлшерi 1880-нен 2330 мг/кг дейiи ауыткиды. Оиыц ец жогаргы мeлшерi таудыц тыц кара топырагыида аиыкталды. Зерттелгеи барлык топырак тйnтерiиде органикалык жэие минералдык фосфаттардыц мeлшерi шамалас болатыидыгы байкалды. Топырактыц жогаргы кабатыидагы органикалык фосфордыц мeлшерi: ашык кара-коцыр топыракта -1093, тыц цпрт кара-коцыр топыракта - 998, жыртылган кYЦгiрт кара-коцыр топыракта - 983, тыц кара топыракта - 1004, жыртылган кара топыракта 1050 мг/кг ауыткиды. Минералдык фосфордыц мeлшерi топырак титне байланысты болады жэие жогаргы кабатта цпрт кара-коцыр топыракта 722 мг-иаи таудыц кара топырагыида 1326 мг/кг аралыныида eзгередi. Органикалык жэие минералдык тыцайткыштарды колдаиу меи егiстiкте пайдалаиуыиа байланысты 8ртYрлi топырак тйnтерiиiц минералдык фосфаттар фракцияларыиыц eзгеру дииамикасы кeрсетiлгеи. Сонымен, кYЦгiрт кара-коцыр топырактыц егiстiгiиiц жогаргы кабатыида минералдык фосфордыц мeлшерi 1197,7 мг/кг болгаида, жогаргы иегiздi (Са-Рш) фосфаттар 747,0 мг/кг иемесе жалпы мeлшердiц 62,4 % кураса, алюмо-темiр-фосфаттар 71,2 мг/кг, 5,9 %, 8ртYрлi иегiздi фосфаттар (Са-Рп) - 345,0 мг/кг иемесе 28,9 % жэие бос байланыскан фосфаттар (Са-Pi) - 34,5 мг/кг иемесе 2,9 % аралыныида eзгердi. Тыц жерлерде бул кeрсеткiштер: жалпы мeлшерi - 1173,2 мг - 100 %, ал фракциялары сэйкесшше - 64,6 %, 6,4 %, 26,4 % жэие 2,5 % аралыгында болды.

Авторлар туралы

А. К. Умбетов
Казак ¥лттык Аграрлыкуниверситет
Қазақстан


Э. М. Балгабаев
Казак ¥лттык Аграрлыкуниверситет
Қазақстан


А. М. Шибикеева
Казак ¥лттык Аграрлыкуниверситет
Қазақстан


Г. С. Жаксыбаева
Казак ¥лттык Аграрлыкуниверситет
Қазақстан


Әдебиет тізімі

1. Синягин И.И. Превращения фосфорных и калииных удобрении в почве и повышение их усвояемости. - М., 1968. - С. 72-82.

2. Хеифец Д.М. Методика определения и содержание минеральных и органических соединении фосфора в некоторых почвах Советского Союза// Почвоведение. - 1948. - № 2. - С. 100-112.

3. Бурангулова М.Н. Фосфатный режим почв Башкирии: автореф. докт.диссер. - Воронеж, 1957. - 38 с.

4. Гриндель Н.М., Зырин Н.Г Метод определения и динамика органических соединений фосфора в пахотном горизонте малоокультуренной дерновоподзолистой почвы// Почвоведение. - 1965. - №2. - С. 17-27.

5. Вильдфлуш И.Р. Фракционный состав органических фосфатов длительно удобряемых дерново-подзолистых почв// Агрохимия. - 1975. - №3. - С. 36-40.

6. Минеев В.Г, Дебрецени Б., Мазурт Т. Биологическое земледелие и минеральное удобрения. - Москва: Колос, 1993. - 415 с.

7. Фокин А.Д., Синха М.К. Связывание фосфата гумусовыми веществами почвы// Изв. ТСХА. - 1969. - № 4. - С. 175-185.

8. Душечкин А.И. Формы фосфора в почвах и отзывчивость почв на фосфатное удобрение// Удобрение и урожай. - 1929. - №4. - С. 195.

9. Дмитриенко П.А. Фосфатный режим почв УССР и его улучшение// Тр. Почв. ин-та им.В.В. Докучаева. - М., 1957. - Т. 30. - С. 152.

10. Меренова В.И. и др. Об усвоении высшими растениями органических соединений фосфора// В сбор. «Меченые атомы в исследованиях питания растений и применения удобрений». - М., 1955. - С. 100-105.

11. Ратнер Е.И., Самойлова С.А. Усвоение растениями органических соединений ортофосфорной кислоты в связи с внеклеточной фосфатазной активностью корней// Физиология растений. - 1955. - Т. 2. - № 6. - С. 518-528.

12. Кривоносова Г.М., Супруненко В.И. Действие удобрений на содержание органических фосфатов в некоторых почвах Украины// Агрохимия. - 1971. - №6. - С. 27-30.

13. Пономарева Л.М. Изменение химических и физико-химических своиств темно-серои оподзоленнои почвы Левобережнои севернои лесостепи Украины под влиянием сельскохозяиственнои культуры: автореф. канд. дис. - Харьков, 1971. - 21с.

14. Левенец П.П., Кривоносова ГМ. Состав и содержание органических фосфатов в черноземах лесостепи УССР и их трансформация при внесении высоких доз минеральных удобрений// Агрохимия. - 1974. - №7. - С. 25-29.

15. Касицкий Ю.И.// Агрохимия. - 1979. - №3. - С. 135.


Рецензия

Дәйектеу үшін:


Умбетов А.К., Балгабаев Э.М., Шибикеева А.М., Жаксыбаева Г.С. ІЛЕ АЛАТАУЫ ТАУАЛДЫ АИ МАҚТАРЫНЫҢ ӘРТҮРЛІ ТОПЫРАҚ ТИПТЕРІНДЕ ТАБИҒИ ҮРДІСТЕР МЕН АНТРОПОГЕНДІК ӘСЕРЛЕРДЕН МИНЕРАЛДЫҚ ЖӘНЕ ОРГАНИКАЛЫҚ ФОСФАТТАРДЫҢ ӨЗГЕРУІ. Топырақтану және агрохимия. 2019;(2):64-74.

For citation:


Umbetov A.K., Balgabaev A.M., Shibikeeva A.M., Zhaksybayeva G.S. YNAMICS OF MINERAL AND ORGANIC PHOSPHATES IN DIFFERENT TYPES OF SOILS OF THE FUNDLAND ZONE OF ILI ALATAU IN THE PROCESS OF NATURAL AND ANTHROPOGENIC EXPOSURE. Soil Science and Agrichemistry. 2019;(2):64-74. (In Russ.)

Қараулар: 84


ISSN 1999-740X (Print)
ISSN 2959-3433 (Online)