Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы күздік бидай сорттарының өнімділігін арттыруға топырақ өңдеудің және тыңайтқыштарды енгізу нормаларының әсері

Топырақты өңдеудің жаңа және ресурстарды үнемдейтін технологиялары дәстүрлі технологияларға қарағанда егіншіліктің топырақ пен табиғатты қорғау талаптарына сәйкес келеді (топырақ құрылымының бұзылуы, деградация, эрозия және т.б. процестерге қарсы). Егіншілік мәдениетінде, оның ішінде Қазақстанның суармалы өңірлеріндегі егіншілікте жер және су ресурстарын ұтымды пайдалану, сондай-ақ топырақтың әлеуетті құнарлылығын сақтау және арттыру мақсатында өсірілетін дақылдардың сорттары мен будандары үшін әлеуетті мүмкіндіктерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін егістік дақылдарды өсіру негізінде жаңа, дәстүрлі емес тәсілдерді талап етеді. Мақалада ресурстарды үнемдейтін технологиялардың артықшылығы және олардың бұрын қолданылған дәстүрлі технологиялармен бәсекелесетін өсімдік шаруашылығы өнімдерінің сапасы мен өзіндік құнына оң әсері туралы көпжылдық эксперименттік деректер келтірілген. Біздің зерттеулеріміздің мақсаты – жоғары сапалы астықтың мол өнімін алу үшін топырақты өңдеудің тиімділігін, күздік бидайдың әртүрлі сорттарының тұқым себу нормасын және тыңайтқыштарды қолданудың әсерту дозасын анықтау. Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы ылғалмен жартылай қамтамасыз етілген аймақтарда 20-22 см тереңдікке жер жырту және топырақты минималды өңдеу жағдайында дән себудің оңтайлы мерзімі гектарына 3 миллион дана өнгіш тұқым себу нормасымен және әр гектарға 60 кг ә.з. нормада азот және фосфор тыңайтқыштарын енгізумен ерекшеленді. Топырақты нөлдік өңдеумен дән себудің оңтайлы мерзімі гектарына 3 миллион дана өнгіш тұқым себу нормасымен және әр гектарға 60 кг ә.з. азот және фосфор минералды тыңайтқыштарын енгізумен ерекше болды.

1. Тулаи ков Н.М. Избранные произведения. – М.: Сельхозиздат. - 1963. - 312 с.

2. Двуреченскии В.И. Нулевые технологии: повышение эффективности производства зерна и почвенного плодородия// Агро XXI. - 2007. - №1-3. – С. 19-21.

3. Власенко А.Н., Власенко Н.Г., Коротких Н.А. Перспективы технологии No-Till в Сибири// Земледелие. - 2014. - №1. – С. 16-19.

4. Филонов В.М., Ноздраче в Я.П. Эффективность минеральных удобрении при нулевои технологии обработки почвы// В сб. работ «Ресурсосбережение и диверсификация как новыи этап развития идеи А.И. Бараева о почвозащитном земледелии». - Астана-Шортанды, 2008. – С. 272-274.

5. Романенко А.А., Кильдюшкин В.М., Кулик В.А., Солдатенко А.Г., Животовская Е.Г. Плодородие чернозема, выщелоченного деградированного и продуктивность озимои пшеницы в севообороте при различных способах обработки и системах удобрении // Достижения науки и техники АПК. - 2014. - №2. – С. 8-10.

6. Кулинцев В.В., Дридигер В.К. Эффективность использования пашни и урожаи ность полевых культур при возделывании по технологии прямого посева// Достижения науки и техники АПК. - 2014. - №4. –С. 16-18.

7. Сулеи менов М.К., Акшалов К.А., Каскарбаев Ж.А. Вопросы теории и практики ресурсосбережения в земледелии// Пленарные доклады межд. конф. «Достижения и перспективы земледелия, селекции и биологии сельскохозяи ственных культур». - Алмалыбак. - 2012. – С.51-59.

8. Акшалов К.А. Охрана почв от деградации в засушливом земледелии Северного Казахстана: принцип разработки и освоения// В сб. работ «Ресурсосбережение и диверсификация как новыи этап развития идеи А.И. Бараева о почвозащитном земледелии». - Астана-Шортанды. - 2008. – С. 277-282.

9. Васюков П.П., Цыганков В.И., Кулик В.А. Система мульчирующеи минимальнои обработки почвы под озимую пшеницу// Земледелие. – 2011. -№4. – С. 19-20.

10. Васюков П.П., Цыганков В.И., Чуварлеева Г.В. Система минимальнои мульчирующеи обработки почвы - реальныи путь сохранения плодородия Кубаньского чернозема// Земледелие. - 2014. - №3. – С. 23-24.

11. Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. - М.: Агропромиздат, 1985. - 351 с

12. Воробьев С.А., Егоров В.Е., Киселев А.Н., Долгов С.И., Доспехов Б.А. Практикум по земледелию. - М.: Колос, 1971. - 311 с.

13. Методика государственного сортоиспытания сельскохозяи ственных культур. Вып. 1. - А.: КГИ МСХ РК. Алматы, ул. Баишева, 23, 2002. - 378 с.