БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ЖАҒДАЙЫНДА ЖАЗДЫҚ АРПА ӨСІРУДЕГІ РЕСУРС ҮНЕМДЕУ ТОПЫРАҚ ӨҢДЕУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІ

Ресурс үнемдейтін технологиялардың тиімділігі қарастырылады, ол өзара байланысты факторлардың жиынтығы: жаздық арпаның белгілі бір жиынтығы, ауыспалы егіс, ауыл шаруашылығы техникасының жүйесі, жергілікті табиғи-климаттық жағдайларды ескере отырып, топырақты бастапқы және егіс алдындағы өңдеуді, егістіктердің фитосанитарлық жай-күйі, минералды тыңайтқыштарды  және т.б. Осыған орай, қазіргі уақытта өте өзекті мәселелердің бірі – ауыл шаруашылығының құрама техникалары мен құралдарын пайдалана отырып, топырақты өңдеудің ресурсты үнемдейтін технологиясын қолдану арқылы, оның ішінде топырақ өңдеуді барынша азайту арқылы оны өндіруге кететін шығынды уақытында азайта отырып, жаздық арпаның өнімділігін арттыру. Зерттеудің мақсаты Батыс Қазақстан облысының жағдайында жаздық арпа өсірудің дәстүрлі және ресурсты үнемдейтін (минималды және нөлдік) технологияларына салыстырмалы агротехникалық баға беру болды. Ғылыми зерттеу жұмыстарымыз жаздық арпаны өсіру технологиясын қолданыда барлық материалдық-техникалық ресурстарды барынша шоғырландыру, тиімді пайдалануға және ғылымның соңғы жетістіктері мен озық тәжірибелерді кеңінен қолдануға негізделген.  Бұл ретте, қолданылатын топырақты өңдеу жүйелері мен өсімдіктерді химиялық қорғау тәсілдерімен ресурсты үнемдеумен қатар, экологиялық таза өнім алу керектігі дәлелденді. Біздің зерттеулеріміздің нәтижесінде Батыс Қазақстан облысының жағдайында жаздық арпа өсіруге арналған ресурс үнемдейтін топырақты өңдеу технологиясының агроэкологиялық тиімділігі анықталды.

1. Азизов З.М. Ресурсосберегающие приемы и системы основной обработки почвы в зернопаровых севооборотах засушливой черноземной степи Поволжья// Достижения науки и техники АПК. - 2008. - № 1. - С. 15-17.

2. Безуглов В.Г., Гафуров P.M. . Минимальная обработка почвы// Земледелие. - 2002. - № 4. - С. 21-22.

3. Борин A.A. Обработка почвы и урожайность культур севооборота// Земледелие. - 2009. - №7. - С. 22-23.

4. Буянкин Н.И, Слесарев В.Н, Краснопёрое А.Г. Ключевые показатели минимализации обработки// Земледелие. - 2004. - №4. - С. 14-15.

5. Вострухин Н. П. Безотвальная обработка почвы в севообороте. Научные исследования и практическое применение . - Москва: Огни, 2013. - 111 c.

6. Гармашов В.М. Минимализация обработки почвы в Центрально Черно-земной зоне// Земледелие. - 2007. -№6.-С. 8-10.

7. Гуреев И.И. Минимализация обработки почвы и уровень ее допустимости// Земледелие. - 2007. - №4. - С. 25-28.

8. Дудкин И.В., Дудкина Т.А. Ресурсосберегающие технологии обработки почв в адаптивном земледелии: сб. науч. ст. Материалы Всероссийской научно-практической конференции. М.: Изд-во РГАУ - МСХА имени К.А. Тимирязева; 2010. - С. 289-297.

9. Иванов В. М. No-till как разновидность консервативной обработки почвы// Современные наукоемкие технологии. – 2007. – № 12. – С. 31–32.

10. Каличкин В.К. Минимальная обработка почвы в Сибири Текст// Земледелие. 2008. - № 5. - С. 81.

11. Корчагин В. А. Ресурсосберегающая технология возделывания зерновых культур: науч.-практ. пособие. – Самара: НИИСХ, 2005. – 83 с.

12. Макаров В. И. Приемы обработки почвы под яровой ячмень// Земледелие. – 2010. – № 6. – С. 19–21.

13. Шершнева О.М. Эффективность технологий возделывания ярового ячменя с различным уровнем биологизации и ресурсосбережения// Ресурсосберегающие технологии обработки почвы в адаптивном земледелии (материалы Всероссийской научно-практической конференции): сб. науч. тр. - М.: Изд-во РГАУ - МСХА имени К.А. Тимирязева, 2010. - С. 279-288.

14. Шарков И.Н. Минимализация обработки и ее влияние на плодородие почвы// Земледелие. - 2009. - №3. - С. 24-27.

15. Ягофаров Р.Ф. Минимализация обработки почвы под ячмень в зернопаровом севообороте на чернозёмах южных Оренбургской области: автореф. дис. … канд. с.-х. наук. – Оренбург, 2004. – 24 с.

16. Развитием растений ячменя по методике государственного сортоиспытания Сельскохозяйственных культур – М: - 1989. - Вып 2. - 250 с.

17. Кузнецова Т.Е. Селекция ячменя на устойчивость к болезням, КНИИСХ. – Краснодар: Просвещение-Юг. – 2006. – 288 с.

18. Трубилин И.Т. Биоэнергетическая оценка агротехнических приемов и ресурсосберегающих технологий в растениеводстве / КубГАУ. – Краснодар, 1995. – 66 с.